Menu Expand

Akt, Zufall und Recht

Cite BOOK

Style

Strangas, J., Belvisi, F., Chanos, A., Moschopoulos, D., Pyrgakis, D., Vasilopoulou, V. (Eds.) (2025). Akt, Zufall und Recht. Referate gehalten am Interdisziplinären Seminar 2017–2018. Duncker & Humblot. https://doi.org/10.3790/978-3-428-59370-5
Strangas, Johannes; Belvisi, Francesco; Chanos, Antonis; Moschopoulos, Dionysis; Pyrgakis, Dimitrios and Vasilopoulou, Viktoria. Akt, Zufall und Recht: Referate gehalten am Interdisziplinären Seminar 2017–2018. Duncker & Humblot, 2025. Book. https://doi.org/10.3790/978-3-428-59370-5
Strangas, J, Belvisi, F, Chanos, A, Moschopoulos, D, Pyrgakis, D, Vasilopoulou, V (eds.) (2025): Akt, Zufall und Recht: Referate gehalten am Interdisziplinären Seminar 2017–2018, Duncker & Humblot, [online] https://doi.org/10.3790/978-3-428-59370-5

Format

Akt, Zufall und Recht

Referate gehalten am Interdisziplinären Seminar 2017–2018

Editors: Strangas, Johannes | Belvisi, Francesco | Chanos, Antonis | Moschopoulos, Dionysis | Pyrgakis, Dimitrios | Vasilopoulou, Viktoria

Akten der Griechischen Gesellschaft für rechtsphilosophische und rechtshistorische Forschung, Vol. 9A

(2025)

Additional Information

Book Details

Pricing

Table of Contents

Section Title Page Action Price
Πρόλογος V
Vorwort VIII
Avant-propos X
Prefazione XIII
Πίναξ περιεχομένων / Inhaltsverzeichnis / Table des matières / Indice XVII
I. Φιλοσοφικὴ-διεπιστημονικὴ θεώρηση / Philosophische-interdisziplinäre Betrachtung / Aspect philosophique-interdisciplinaire / Aspetto fi losofi co-interdisciplinare del diritto 1
Ἰωάννης Στράγγας: Ἡ ἔννοια τῆς τυχαιότητος ὑπό το φῶς τοῦ Πίνακοςτῶν Κατηγοριῶν 3
Johannes Strangas: Der Begriff der Zufälligkeit im Lichte der Kategorientafel 60
Jean Strangas: La notion de fortuité à la lumière de la Table des catégories 94
Johannes Strangas: La nozione di fortuità alla luce della Tavola dellecategorie 120
Kuno Lorenz: Der dialogische Charakter der Vernunft 139
I. Das Begriff spaar Akt und Zufall als Repräsentant einer Kultur-Natur-Unterscheidung 139
II. Zum Begriff der Vernunft in der Antike (Der Mensch zum einen als animal rationale und zum anderen als animal sociale) 146
III. Aus der Sicht eines dialogischen Vernunftbegriffs: Praktische Rationalität (= Sozialität) als Verbundenheit und theoretische Rationalität (= Individualität) als Selbstbestimmung 153
Kuno Lorenz: Ὁ διαλογικὸς χαρακτῆρας τοῦ Λόγου (Περίληψη) 158
Μιλτιάδης Λειβαδίτης: Λογικότητα καὶ Λογικὴ εἰς τὶς νοήμονες πρά-ξεις καὶ εἰς τὶς ἁπλούστερες μορφὲς συμπεριφορᾶς 161
Miltiade Livaditis: Raisonnabilité et logique dans les actes rationnels etles formes plus simples du comportement (Resumé) 168
Γεώργιος Δελλαπόρτας: Τυχαιότης καὶ ἐγκεφαλικὲς λειτουργίες. Ἡσυμβολὴ τῆς κβαντικῆς φυσικῆς 171
Ι. Η διάχυτη αβεβαιότης περί τον ακριβή ορισμό της εννοίας της τυχαιότητος 173
ΙΙ. Η ατελής και ελλιπής διακρίβωση περί του νοείν 177
ΙΙΙ. Ο Πολύφημος, ο Οδυσσέας, η τυχαιότης και το νοείν 181
IV. Η καλλιτεχνική και η επιστημονική δημιουργία συνιστούν τυχαίο γεγονός; 182
V. O Borel, oι πίθηκοι, η γραφομηχανή και ο Hamlet 185
VI. Η σχηματοποίηση των νοητικών λειτουργιών 187
VIΙ. Τυχαιότης και ψυχικές διαταραχές 191
VIΙΙ. Η συμβολή της κβαντικής μηχανικής στην μελέτη του νοείν 192
ΙΧ. O Bohr και η αρχή της συμπληρωματικότητος (complementarity) 192
Χ. Ο Wigner και ο «φίλος» του: Η άποψη του Wigner επί της σχέσεως της κβαντομηχανικής με τα φαινόμενα της συνειδήσεως 194
ΧΙ. Η συνεργασία του Wolfgang Pauli με τον Carl Jung: Συγχρονικότης και απαρχή της διεπιστημονικότητος 195
ΧΙΙ. Οι απόψεις του John Carew Eccles 196
Georges Dellapostas: Zufälligkeit und Gehirnfunktionen. Der Beitrag der Quantenphysik (Zusammenfassung) 198
A. Zufälligkeit und verwandte Begriffe 198
B. Wesen und Mechanismen des Gehirns bzw. des Denkens 199
C. Der Einfl uß der Theorie der Quantenmechanik auf die Erforschung von psychischen und logischen Problemen (nebst der Zuflucht zum Begriff der Unsicherheit) 201
Κωνσταντῖνος Γιατράς: Πιθανότης καὶ στατιστική 203
1. Εν είδει εισαγωγής 203
2. Ιστορική αναδρομή 205
α. Το χρονικό της τύχης 205
β. Η γέννηση και η εξέλιξη της στατιστικής 212
3. Τυχαιότητα και πειράματα τύχης 214
4. Η έννοια της πιθανότητας 216
5. Μαθηματικές θεωρίες της πιθανότητας 217
α. Κλασική ή a priori πιθανότητα (Laplace) 217
β. Πιθανότητα ως οριακή τιμή σχετικής συχνότητας (Von Mises) 218
γ. Αξιωματική (μετροθεωρητική) πιθανότητα (Kolmogorov) 220
6. Ερμηνευτικές θεωρήσεις της πιθανότητας 221
7. Στατιστική έρευνα και σκέψη 225
8. Φιλοσοφία της στατιστικής 228
Constantin Giatras: Probabilités et Statistique ( Résumé) 230
Πέτρος Στεφανέας: Λογικὲς δράσεις γιὰ τὴν ἐξάλειψη τῆς τυχαιότη-τας, ἰδίως στὸ πεδίο τῆς διαχείρισης τῶν προσωπικῶν δεδομένων 235
1. Εν είδει εισαγωγής 235
2. Όψεις της Ορθότητας: Από την Λογική στην Επιστήμη των Υπολογιστών και τη Νομική Επιστήμη 237
3. Μελέτη περίπτωσης: Ορθότητα και τεχνικές διαχείρισης προσωπικών δεδομένων 239
Petros Stefaneas: Αzioni logiche per eliminare la fortuità, soprattuttonell’ambito del trattamento dei dati personali (Riassunto) 245
1. A mo’ di introduzione 245
2. Aspetti della correttezza: dalla logica alla scienza informatica e alle scienze giuridiche 245
3. Caso di studio: Correttezza e tecniche di trattamento dei dati personali 247
Heinrich Beck: Akt und Potenz als philosophische Grundbegriff e inGeschichte und Gegenwart 249
I. Akt bei Parmenides und Heraklit 249
II. Akt und Potenz bei Aristoteles 250
Α. Die beiden Seinsprinzipien 251
1. Materie als Potenz (Dynamis), Form als Akt (Enérgeia) 252
2. Form/Akt als Ziel (Telos) 254
3. Potenz als Individuationsprinzip 254
4. Die Form und das lndividuum 255
Β. Die Ewigkeit der Welt 255
III. Akt und Potenz nach Thomas vοn Aquin (Sein (existentia) als Akt, Wesen (essentia) als Potenz) 255
V. Das Verhältnis von Akt und Potenz,verstanden (von Hans André) als ontologisches Verhältnis (im Ausgang von einem phänomenologisch-naturwissenschaftlichen Ansatz) 260
V. Gründung der Welt-Evolution nicht nur in ihrer materiellen Basis als potentia receptiva, sondern auch in ihrem Seinsakt (nach Gustav Siewerth) 264
VI. Der Seinsakt als Identitätsvollzug und als kreisende Bewegung (nach Ηernrich Beck) 266
Heinrich Beck: Ἐνέργημα καὶ Δύναμις ὡς θεμελιώδεις φιλοσοφικὲςἔννοιες στὴν διαδρομὴ τῆς ἱστορίας καὶ σήμερα (Περίληψη) 271
Alexandre Zabalza: Praxis, Kthton et Kairos. Cosmogonie juridiquede la Terre et de l’Oikos 279
I) La terre des mythes grecs 282
II) La terre oubliée de l’histoire ou de l’aventure libérale 283
III) L’impératif libéral moderne: la conscience de la terre 285
Alexandre Zabalza: Πρᾶξις, χθὼν καὶ καιρός. Δικαιϊκὴ κοσμογονία τῆςΓῆς καὶ τοῦ Οἴκου (Σύνοψη) 287
Μιχαὴλ Μαντζανάς: Τύχη καὶ μοῖρα εἰς τὴν ἀρχαιοελληνικὴ ἠθικήMichel Mantzanas, Chance et destin dans l’éthique grecque ancienne 293
Michel Mantzanas: Chance et destin dans l’éthique grecque ancienne (Résumé) 299
Χρῆστος Τερέζης: Ὅροι ἀποτροπῆς του πολιτικῶς καὶ τοῦ κοινωνικῶςτυχαίου εἰς τὸ ὄγδοο βιβλίο τῶν Πλατωνικῶν Νόμων 301
Εισαγωγικά 301
Α) Η θεσμική κατοχύρωση της θρησκευτικότητας 302
Β) Η διαλεκτική αντιπαραβολή «ἀδικεῖν»-«ἀδικεῖσθαι» 303
Γ) Η σχέση πολιτικού συστήματος και πολιτών ως προς το ουσιώδες 305
Δ) Ο υλικός πλουτισμός ως ηθικό αντιπαράδειγμα 305
Ε) Εξειδικευμένες οπτικές της συγκρότησης των πολιτών από τις επιλογές του πολιτικού συστήματος 308
ΣT) Η συμβολή των πολιτών στην συγκρότηση ενός ακεραίου πολιτικού συστήματος 310
Ζ) Η παιδαγωγική ευθύνη του πολιτικού συστήματος 313
Η) Νόμος και κοινή γνώμη 317
Εν είδει επιλόγου 318
Christos Terezis: Conditions d’écartement du fortuit politique et socialdans le huitième livre des Lois de Platon (Résumé) 319
Νικόλαος Χρόνης †: Τύχη καὶ αὐτόματον παρ’ Ἀριστοτέλει 323
Ι. Εἰσαγωγικό Προσημείωμα 323
ΙΙ. Θεματοποίηση λαϊκῶν πίστεων 324
ΙΙΙ. Τρόποι ζητήσεως 324
ΙV. Κριτική Ἀντίθετα Φρονούντων 326
V. Ἡ ἀναιρετική πρόταση 327
VI. Τελολογία 328
VII. Ἐπίμετρον: Τύχη καί Εὐδαιμονία 330
Nikolaos Chronis †: Τύχη und αὐτόματον bei Aristoteles (Zusammenfassung) 331
Ἑλένη Προκοπίου: Ὁ ρόλος τῶν «περιστάσεων» εἰς τὴν θωμιστικὴθεωρία τῆς δικαιοσύνης 335
Ι. Αντικειμενική θεωρία του περιεχομένου της δικαιοσύνης 336
ΙΙ. Οι «περιστάσεις» και η διαφορετικότητα των προσώπων 339
ΙΙΙ. Η αναγκαιότητα του νόμου 347
α) «Το ελάχιστο περιεχόμενο του φυσικού δικαίου» 351
β) Η πολιτική αντίληψη της δικαιοσύνης 354
IV. Ως συμπέρασμα 357
Eleni Procopiou: Le rôle des «circonstances» dans la théorie thomistede la justice (Résumé) 358
Νικολίτσα Γεωργοπούλου: Ἐνέργεια, ἐλευθερία καὶ πράξη τοῦ Ἐγὼεἰς τόν Fichte 361
Nikolitsa Georgopoulou: Akt, Freiheit und Tat des Ichs bei Fichte (Zusammenfassung) 368
Γιάννης Πρελορέντζος: Ὁ ρόλος της τυχαιότητας στὴ θεωρία τοῦVladimir Jankélévitch περὶ δικαιοσύνης 371
Ι. Εν είδει εισαγωγής 371
ΙΙ. Η θέση της δικαιοσύνης στην ηθική φιλοσοφία και δη στην αρετολογία του Jankélévitch 380
1) Πού εγκύπτει ο Γάλλος φιλόσοφος στο ζήτημα της δικαιοσύνης; 380
2) Η θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στο ηθικό (éthique) και το δικαιικό/νομικό (juridique) 381
3) Σύγκριση της δικαιοσύνης με την αγάπη και ανάδειξη της απαρα-μείωτης υπεροχής της αγάπης 381
4) Είναι άραγε θεμιτό να χαρακτηρίζουμε «αρετή» τη δικαιοσύνη; 383
5) Ορισμός/οί της δικαιοσύνης, του δίκαιου ανθρώπου (juste) (και της αδικίας) και βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της δικαιοσύνης 385
6) Επιείκεια, ανεκτικότητα, σεβασμός: οι ενδιάμεσες αρετές ανάμεσα στη δικαιοσύνη και την αγάπη 388
7) Πολυάριθμες αναλύσεις του Jankélévitch αναφορικά με την ηθική, ιδιαιτέρως αναφορικά με τη δικαιοσύνη, που παρουσιάζουν εξαιρε-τικό ενδιαφέρον, αφορούν δε στα τρία πρόσωπα του ενικού και του πληθυντικού «σύμφωνα με τη γραμματική» 395
8) Δικαιοσύνη και ισότητα 399
III. Ο ρόλος του τυχαίου, του απρόβλεπτου, εν τέλει του χρόνου στη θεωρία περί δικαιοσύνης του Jankélévitch 402
Yannis Prelorentzos: Le rôle du fortuit dans la théorie de la justice deVladimir Jankélévitch (Résumé) 410
A) En guise d’introduction 410
B) La place de la justice dans la théorie des vertus de Jankélévitch 411
C) Le rôle du fortuit, de l’imprévisible, en dernière analyse du temps, dans la théorie de la justice de Jankélévitch 416
Χάρης Παπαχαραλάμπους: Ἡ ἐνδεχομενικότητα ὡς τόπος τῆς φιλοσο-φίας τοῦ δικαίου στὴν ὕστερη νεωτερικότητα 421
1. Στην προνεωτερικότητα 421
2. Ο κλασικός Ιδεαλισμός 422
3. Μετά το πέρας της εκκοσμίκευσης. Επανακτώντας την ενδεχομενικότητα 424
4. «Πρόοδος»; Συστημικός λόγος και Αποδόμηση 427
5. Πέρα από την ενδεχομενικότητα. Το Συμβάν και ο λόγος του 430
Charis Papacharalambous: Kontingenz als Ort der Rechtsphilosophiein der Spätmoderne (Zusammenfassung) 432
Νικόλαος Τροβάς: Τυχαιότης καὶ ἐνέργημα εἰς τὴν Ὀρθόδοξη Θεο-λογία 437
Προδιαθεσία 437
Α. Ορισμοί εννοιών 437
α) Ορθοδοξία 437
β) Κτίση 438
γ) Σωτηρία 438
Β. Ενέργημα Θείο και ανθρώπινο 439
Διάκριση εννοιών 439
Ι. Θείο ενέργημα 439
α) Το θείο ενέργημα είναι κατά χάριν 439
β) Εκκλησία 440
γ) Η εκκλησία ως κοινωνία εσχάτων 440
ΙΙ. Ενέργημα ανθρώπινο Η θέωση και η αγιότητα των ανθρώπων 442
α) Αγιότητα 442
β) Θέωση 442
γ) Η θέωση και η αγιότητα των ανθρώπων ως εικονισμός της βασιλείας του Θεού 442
Γ. Δυτική θεολογία 443
Εν είδει συμπεράσματος 444
Nicolaos Trovas: Hasard et acte en Théologie Orthodoxe (Résumé) 444
Α. Défi nitions 445
a) Orthodoxie 445
b) Création 445
c) Salut 445
Β. Acte divin et humain (distinction) 446
1. Acte divin 446
a) L’action divine se fait par la grâce 446
b) Église 446
c) L’église en tant que société des derniers jours (participation de la communauté de croyants aux Derniers Jours) 447
2. Acte humain (Divinisation et sainteté de l’homme) 448
a) La sainteté 448
b) Divinisation 448
c) La divinité et la sainteté des hommes en tant que préfi guration du royaume de dieu 448
C. Théologie Occidentale 449
D. En guise de conclusion 449
Ἀνδρέας Πυλαρινός: Ἀλεατορικὴ μουσικὴ 451
André Pylarinos: Musique aléatoire (Résumé) 454
Evanghélos Moutsopoulos †: Saisir l’occasion procurée par le hasard:Éthique et Droit 455
I. En guise d’introduction 455
II. Axiologie des intentions 456
III. Incidences du hasard sur le droit 457
Εὐάγγελος Μουτσόπουλος †: Ἡ σύλληψις τῆς ὑπὸ τῆς τύχης παρεχομέ-νης εὐκαιρίας: Ἠθικὴ καὶ Δίκαιο (Σύνοψις) 458
Βασίλης Βουτσάκης: Οἱ ἀρετὲς ἐμπρὸς στὴν τυχαιότητα 459
Ι. Εισαγωγικές σκέψεις 459
1. Η πρόκληση της τυχαιότητας 459
2. Η αποκατάσταση της αρεταϊκής ηθικής 460
ΙΙ. Η ηθική προτεραιότητα του ενάρετου ανθρώπου 463
1. Οι όροι της συζήτησης 463
2. Η τελολογία του βίου 464
3. Ο ενάρετος άνθρωπος 469
ΙΙΙ. Κριτικές παρατηρήσεις 473
1. Τα ισχυρά σημεία της αρεταϊκής ηθικής 473
2. Αναδιατυπώσεις 474
3. Οι σκόπελοι 476
IV. Οι αρετές στο υπόβαθρο των αρχών; 482
1. Οι αρεταϊκές θεωρίες εμπρός στο πρόβλημα του ανθρώπου να επε-ρωτά την αρεταϊκή του συγκρότηση 482
2. Η κατεύθυνση, προς την οποία οδηγεί η προηγηθείσα ανάπτυξη 482
Vassilis Voutsakis: Les vertus face à la fortuité (Résumé) 483
A. Réfl exions introductives 483
B. La priorité éthique de l’homme vertueux 484
1) Les termes du débat 484
2) La telologie de la vie 484
3) L’homme vertueux 486
C. Observations critiques 487
1) Les points forts de l’éthique des vertus 487
2) Les réformulations 488
3) Les diffi cultés 488
D. Au délà des vertus 490
Antonis Chanos: Rechtsakt und Rechtskommunikation 491
Ἀντώνιος Χάνος: Δικαιϊκὸ ἐνέργημα καὶ δικαιϊκὴ ἐπικοινωνία (Περίληψη) 504
Ἰωάννης Σαρμάς: Τυχαιότης καὶ προβλεψιμότης ὡς θεμέλια τῆς νο-μοθέτησης 509
Ι [Προοίμιο] 509
ΙΙ [Ορισμός της νομοθέτησης] 509
ΙΙΙ [Διευκρινίσεις] 511
IV [Έννοια της τυχαιότητας] 512
V [Έννοια της προβλεψιμότητας] 514
VI [Η δημοκρατική νομοθέτηση] 516
Ioannis Sarmas: Le hasard et le prévisible en tant que fondements del’acte de légiférer (Résumé) 516
Francesco Βelvisi: Agire, caso e diritto: Il caso nell’applicazione deldiritto 519
1. Impostazione del problema: caso e contingenza 519
2. Complessità del reperimento e dell’interpretazione del diritto: Oliver W. Holmes e Josef Esser 527
3. Costruzione e interpretazione del «fatto»: Max Weber 534
4. Decisione giudiziale e incertezza del diritto 542
Francesco Belvisi: Πράττειν, τυχαῖο γεγονὸς καὶ δίκαιο: Τὸ τυχαῖο γε-γονὸς στὴν ἐφαρμογὴ τοῦ δικαίου (Περίληψη) 550
Ἠλίας Κανελλόπουλος: Ἡ ἀνεξαρτησία τῆς δικαιοσύνης ὡς θεσμικὸἀντίβαρο στὶς τυχαιότητες περὶ τὴν ὑλοποίηση τῆς Δημοκρατίας 561
Ι. Αντί προλόγου 561
ΙΙ. Ιστορικότητα και έννοια της διάκρισης των λειτουργιών και των θεσμικών αντίβαρων 562
ΙΙΙ. Η δικαστική ανεξαρτησία ως θεσμικό αντίβαρο και η σύγχρονή πραγματικότητα 565
ΙV. Εικόνες που παραπέμπουν στο όχι μακρινό μέλλον 569
V. Εν είδει επιλόγου 574
Ilias Kanellopoulos: L’indépendance du pouvoir judiciaire, contrepoidsaux hasards du processus démocratique (Résumé) 575